İşletim sistemi nedir ve ne işe yarar sorularının cevabı ve tüm merak edilenler yazımızda.
İşletim Sistemi Ne İşe Yarar?
Günümüzde TV‘den akıllı telefona, beyaz eşyadan elektronik ev ürünlerine kadar neredeyse tüm cihazlar akıllı hale geldi. Bu cihazların çalışması için bir yazılıma yani işletim sistemine ihtiyaç var. Peki işletim sistemi nedir?
Bu yazımızda bilgisayarları baz alarak işletim sistemi nedir ve ne işe yarar, işletim sistemi çeşitleri nelerdir gibi merak edilen soruları sizler için cevapladık.
Teknolojinin gelişmesi ile hayatımıza giren elektronik cihazlar, günümüzde yazılımlarla yönetilebiliyor. 1940’lı yıllarda geliştirilen elektronik cihazlar herhangi bir işletim sistemine sahip değildi.
Alan Turing tarafından 1949’da geliştirilen Manchester Mark 1, ilk işletim sistemine sahip cihaz olarak kabul ediliyor. Yaklaşık 7 yıl sonra IBM 704 için geliştirilen GM-NAA I/O, ilk spesifik işletim sistemi olarak tarihe geçti. General Motors firması ile çalışan IBM, Assembly dili ile yazdığı işletim sistemini kullanıma sundu.
Unix’in Temelleri 1960 Yılında Atıldı
1960’da AT&T Bell Laboratuvarlarında günümüz işletim sistemlerinin temeli olan Unix’in temelleri atıldı. Dennis Ritchie, 1970’de kullanıma sunulan işletim sistemini C ile tekrar yazdı. Günümüzde FreeBSD, OpenBSD, NetBSD, Minix, Sun Solaris ve MacOS gibi işletim sistemleri hala Unix alt yapısını kullanıyor.
Microsoft firması, ilk grafik arayüze (GUI) sahip işletim sistemi olan Windows 1.0 sürümünü 1985’te piyasaya sürdü. Daha sonra Linus Torvalds, 1991’de Linux çekirdeğini geliştirerek günümüz Linux tabanlı işletim sistemlerinin temelini atmış oldu.
Kullanıcıların yaptıkları işlemleri ve kullandıkları uygulamaları donanıma ileten katmana işletim sistemi ismi verilir. Bilgisayar, tablet, cep telefonu, modem, web sunucusu ve daha birçok akıllı cihaz işletim sistemi ile çalışır.
İşletim Sistemi Neden Kullanılır?
İşletim sistemi, donanım ile uygulama arasındaki iletişimi sağlamakla görevli. Microsoft Windows, MacOS, Pardus, Android ve iOS gibi bilinen işletim sistemlerinin haricinde FreeRTOS ve VxWorks gibi gömülü sistemlerde kullanılan işletim sistemleri de mevcut.
Birden fazla işlemin gerçekleşmesi için sistem kaynağı ataması yapan işletim sistemleri, kullanıcıların isteklerini daha hızlı ve güvenli bir şekilde yerine getirir. Özellikle gömülü sistemlerde tercih edilen GNU/Linux tabanlı işletim sistemleri, çok düşük donanım özelliklerine sahip olan cihazların sorunsuz ve verimli bir şekilde çalışmasını sağlar.
İşletim Sistemi Çeşitleri
Unix, GNU/Linux ve Microsoft Windows olmak üzere işletim sistemlerini temelde 3’e ayırabiliriz.
1978’de büyük değişikliğe giden Unix projesi, 7. sürümü ile gelişimini 2 farklı çizgide gerçekleştirmeye başladı. Unix kaynak kodlarının yaklaşık yüzde 90’ını değiştiren Berkeley Üniversitesi ekibi, BSD işletim sistemini geliştirdi. UNIX System V isimli sürüm ise Bell Teknoloji Laboratuvarları tarafından ticari olarak lisanslandı. HP-UX (HP), IRIX (SGI), Unixware, FreeBSD, OpenBSD, NetBSD ve MacOS gibi işletim sistemleri Unix tabanlıdır.
GNU/Linux kavramı, 1983’te Richard Stallman tarafından geliştirilen GNU ve 1991’de Linus Torvalds tarafından kodlanan Linux çekirdek tasarımının birleşimidir. GNU/Linux açık kaynak kodlu ve özgür olarak nitelendirilir. Özgür ve açık kaynak kodlu olmasına rağmen masaüstü işletim sistemi olarak sayıca az bir kitle tarafından tercih edildi. GNU/Linux, sunucu ve gömülü sistemler gibi alanlarda ise milyonlarca kullanıcıya sahiptir. Pardus, Kali Linux, Ubuntu, Arch Linux ve Fedora gibi işletim sistemleri ise GNU/Linux çekirdeğini kullanıyor. Ayrıca Android işletim sistemi de GNU/Linux tabanlı.
Microsoft İşletim Sistemleri
Microsoft firmasının 1985’te geliştirilmeye başladığı Windows işletim sistemi, ilk olarak Windows 1.0 sürümü ile karşımıza çıkmıştı. Microsoft, sırasıyla Windows 2.0 (1987), Windows 3.0 (1990), Windows 95 (1995), Windows 98 (1998), Windows Me (2000), Windows XP (2001), Windows Vista (2007), Windows 7 (2009), Windows 8 (2012), Windows 8.1 (2014) ve son olarak günümüzde aktif olarak güncelleme alan Windows 10 (2015) işletim sistemlerini kullanıma sundu.